SISI

Witaj w dziale SISI.

Zaljdziesz tu materiały, które pomogą Ci przygotować się do konkursu o Elżbiecie Bawarskiej zwanej: „Sisi”

SISI

Elżbieta Amalia Eugenia von Wittelsbach, księżniczka Bawarii (Herzogin in Bayern) z bocznej, niekoronowanej linii Wittelsbachów zPalatynatu,

Sisi urodziła się 24 grudnia w wigilię Bożego Narodzenia w1837 roku o godzinie 22.43
w Monachium, dzieciństwo spędziła w zamku Possenhofen nad jeziorem Starnberg. Jej pasją była jazda konna, wędkowanie, spacery po lesie i polowania.

od najmłodszych lat rodzina i przyjaciele nazywali ją Sisi

cesarzowa Austrii

od 1854 roku królowa Węgier

zmarła 10 września 1898 roku w Genewie

POCHODZENIE

Wittelsbachowie – są jedną z najstarszych dynastii niemieckich. Jej przedstawiciele panowali w krajach niemieckich: Bawarii, Palatynacie Reńskim oraz przejściowo w Brandenburgii. Trzykrotnie zdobywali tron władców Niemiec, jednak nie zdołali go utrzymać w swej rodzinie. Zasiadali także przejściowo na tronach kilku państw europejskich: Szwecji, Danii, Węgier, Czech, Holandii, Grecji..

Nazwa dynastii pochodzi od zamku Wittelsbach koło Aichach w Szwabii. W 1180 roku Otto V otrzymał księstwo Bawarii (jako Otto I). Jego syn Ludwik I Bawarski w 1214 roku otrzymał także Palatynat Reński. Dynastia kilkakrotnie się dzieliła. Po raz pierwszy w 1253 roku. Młodsza linia dolnobawarska uzyskała w osobie Ottona III w latach 1305–1308 tron Węgier. Linia ta wygasła w 1340 roku na Janie I. Jej ziemie przejęła linia starsza, górnobawarska. Ta ostatnia linia już w drugim pokoleniu podzieliła się na kolejne dwie główne linie. Starsza przejęła dobra w Palatynacie, młodsza w Bawarii.

jej ojcem był  książę  Maksymilian Bawarski (nazywany Maksem), który wywodził się z młodszej linii książęcej Wittelsbachów.  Był  kuzynem swojej żony. Jej matka, Ludwika była księżniczka, córką Maksymiliana I Józefa, który był  pierwszym królem Bawarii oraz siostrą Ludwika I.

Jej ojciec miał niecodzienne pomysły. W pałacu Wittelsbachów kazał wybudować cyrk, w którym występował jako klaun. Lubił grać na instrumentach, szczególnie na cytrze. Zagrał nawet na szczycie piramidy Cheopsa podczas jednaj z podróży na Bliski Wschód. Na zamku w Possenhofen organizował spotkania poświęcone muzyce i literaturze, na których dyskutowano i śpiewano. Pasją matki Ludwiki było kolekcjonowanie zegarów i geografia.

Miała dziewięcioro rodzeństwa. Dzieciństwo przeżyło siedmioro z nich: trzech braci  oraz cztery siostry:

 

  • Ludwik Wilhelm
  • Karol Teodor
  • Maksymilian Emanuel
  • Helena – (1834-1890)  nazywana była Nene, poślubiła księcia MaksymilianaThurn und Taxis;
  • Maria – (1841-1925), poślubiła Franciszka II, ostatniego władcę Obojga Sycylii, obalonego przez Garibaldiego;
  • Matylda –  (1843-1925), poślubiła Ludwika Sycylijskiego, hrabiego Trani;
  • Zofia – poślubiła Ferdynanda d’Alençon, wnuka Ludwika Filipa;

Franciszek Józef I 

Franciszek Józef I  rodził się 18 sierpnia w 1830 roku w Wiedniu w pałacu  Schönbrunn. Zmarł również w pałacu 21 listopada 1916 roku. Był przedstawicielem domu habsbursko-lotaryńskiego, od 1848 roku był cesarzem Austrii oraz królem Węgier i Czech.

Dom Habsbursko-Lotaryński – oficjalna nazwa dynastii Habsbursko-Lotaryńskiej, będącej bezpośrednią kontynuacją i następczynią dynastii Habsburgów. Często utożsamiana ze swoją poprzedniczką, traktowana jest często jako linia rodu. Dynastia powstała w wyniku ślubu Marii Teresy von Habsburg oraz Franciszka I Stefana von Lothringen (Lotaryńskiego) w 1736. Stąd też pochodzi nazwa „Dom Habsbursko-Lotaryński”

Franciszek Józef był najstarszym synem arcyksięcia Franciszka Karola, brata i następcy cesarza Ferdynanda I oraz Zofii Wittelsbach, księżniczki bawarskiej. Miał czworo rodzeństwa:

  • Maksymiliana Ferdynanda Józefa(1832–1867) – cesarza Meksyku
  • Karola Ludwika(1833–1896) – arcyksięcia
  • Marię Annę (1835–1840) – arcyksiężniczkę
  • Ludwika Wiktora(1842–1919) – arcyksięcia

Franciszek Józef, aby ratować państwo Habsburgów, zmuszony został do porozumienia się z Węgrami. W 1867 powstały dualistyczne Austro-Węgry, a 8 czerwca 1867 cesarz został koronowany koroną świętego Stefana na „Apostolskiego Króla Węgier”, uznając tym samym równość Węgier wobec Cesarstwa Austrii. Na mocy ugody Austria i Węgry miały osobne parlamenty i rządy, jednak wspólne były trzy ministerstwa: spraw zagranicznych, wojny i finansów (to ostatnie opłacało koszty dwóch pierwszych). 

We wrześniu 1880 roku cesarz odbył podróż do Galicji. Został owacyjnie przyjęty przez mieszkańców oraz obiecał pomóc w restauracji Zamku Królewskiego na Wawelu.

W czerwcu 1908 roku obchodził 60. rocznicę wstąpienia na tron, co świętowano bardzo uroczyście. Zjawiło się wtedy w Wiedniu z życzeniami wiele koronowanych głów z całej Europy, między innymi król Anglii Edward VII , książęta niemieckich na czele z Wilhelmem II, Cesarzem Niemiec. Hołd ten znacznie umocnił prestiżowo Austro-Węgry, popadające jednak coraz silniej w zależność od Cesarstwa Niemieckiego.

Franciszek Józef I ciszył się dużym poważaniem w społeczeństwie, świadczy o tym np. fakt, że gdy przed 50-leciem panowania cesarz poprosił swoich poddanych, aby w ramach prezentu wysłali mu pocztówki z widokami swoich rodzinnych miejscowości to do 2 grudnia 1898 otrzymał około 10 mln kartek pocztowych.

18 lutego 1853 dokonano wWiedniu zamachu na cesarza. Zamachowcem był węgierski anarchista János Libenyi. Na pamiątkę ocalenia życia monarchy wzniesiono kościół wotywny (Votivkirche).

ZARĘCZYNY

W sierpniu 1853 roku matka Elżbiety, po wcześniejszym omówieniu sprawy ze swoją siostrą, arcyksiężną Zofią (żoną arcyksięcia Franciszka Karola, brata poprzedniego cesarza Ferdynanda I) i jednocześnie matką cesarza Franciszka Józefa I, pojechała ze swymi dwiema najstarszymi córkami do austriackiego kurortu Bad Ischl. Miały się tam odbyć zaręczyny cesarza Franciszka Józefa z siostrą Sisi, Heleną, zwaną Nene. Ludwika zabrała Sisi ze względu na jej smutek po stracie pierwszej miłości i możliwości ożenku z Karolem Ludwikiem. Elżbieta wraz z Nene oraz Ludwiką spotkała się kilkakrotnie z cesarzem i jego matką. Młody Franciszek Józef nie zakochał się w Helenie, ale w szesnastoletniej Sisi. Arcyksiężna Zofia próbowała przekonać syna, że w roli cesarzowej lepiej sprawdzi się Helena, ale Franciszek Józef zdecydował inaczej. 17 sierpnia został wydany bal w hotelu Austria. Cesarz tańczył kotyliona tylko z Sisi, łamiąc tym samym dworski protokół. Przez następne dni organizowano dla niej liczne przyjęcia, a cesarz obsypywał prezentami. Na koniec pobytu narzeczonych arcyksiężna Zofia postanowiła kupić willę Cesarską, gdzie młoda para się poznała. Sisi wróciła do Possenhofen, gdzie musiała poprawić zaniedbaną edukację żeby sprostać roli cesarzowej. Ważną rolę odegrała nauka historii Austrii. Jej nauczycielem był Johann Mailath z pochodzenia Węgier, dobry znajomy księcia Maksa. To on właśnie przekazał jej miłość do Węgier. 27 marca na uroczystości w Monachium Elżbieta zrzekła się ewentualnych praw do tronu Bawarii. Razem ze sobą zabrała posag, który na wiedeńskim dworze wydawał się wyjątkowo mały, bowiem większość zabranych przez nią rzeczy stanowiły podarunki od Franciszka Józefa. W końcu kwietnia opuściła rodzinny dom. Do jej dyspozycji oddano parowiec rzeczny Franciszek Józef, którym płynęła po Dunaju. Jej przybyciu do Austrii towarzyszyły liczne uroczystości m.in. uroczysty wjazd do Wiednia, w którym uczestniczyło tysiące poddanych. Na przeszkodzie do ślubu stało ich bliskie pokrewieństwo. Papież zgodził się na ślub wydając stosowną dyspensę.

ŚLUB

24 kwietnia 1854 roku w kościele Augustianów w Wiedniu odbył  się ślub Sisi z Franzem Josephem I, uroczystość celebrował arcybiskup Wiednia, Sisi wystąpiła w białej sukni haftowanej złotem i srebrem z długim koronkowym trenem, a całość kreacji wieńczył diadem z opali i diamentów.

Miesiąc miodowy Sisi i Franciszek Józef I  spędzili w Laxenburgu.

Damą dworu Sisi została hrabina Esterhazy, uznana przez nią za szpiega teściowej.

DZIECI

Elżbieta i Franciszek Józef mieli razem czworo dzieci:

  • arcyksiężniczkę Zofię – zmarła w czasie podróży pary cesarskiej na Węgry,
  • arcyksiężniczkę Gizelę,
  • arcyksięcia Rudolfa (21 sierpnia 1858 r. Elżbieta urodziła spadkobiercę Rudolfa (1858–1889),
  • arcyksiężniczkę Marię Walerię,

Maria Waleria urodziła się 10 lat później po narodzinach Rudolfa. Była  najmłodszą córką Elżbiety, a zarazem jej ulubionym dzieckiem. Całą miłość, jakiej cesarzowa nie okazywała swym starszym dzieciom, zdołała przelać na małą arcyksiężniczkę. Z tego też powodu Marię Walerię  nazywano „jedynaczką”. Cesarzowa zabierała córkę we wszystkie swe podróże.

Arcyksiąże Rudolf  popełnił samobójstwo w wieku swych 31 lat w roku 1889 w zamku Mayerling. Cesarzowa do końca życia pozostała w żałobie. Nie przestała mieć poczucia winy.  Od roku 1889 nawet przestała pojawiać się w Wiedniu. Odbywane podróże były próbą zagłuszania melancholii i samotności. Stroniła od ludzi, a także chcących ją uwiecznić malarzy i portrecistów. Swą twarz zasłaniała.

NIEZROZUMIANA KOBIETA

W 1860 roku u cesarzowej rozpoznano gruźlicę. Sisi opuściła wówczas Hofburg i kilka miesięcy spędziła na Maderze i na Korfu. To była pierwsza z jej słynnych podróży. W latach 80. zbudowała sobie na Korfu willę Achilleon, nazwaną od jej ulubionego bohatera Achillesa. Również w tych latach zaczęła pobierać intensywną naukę greki. Czas spędzała na podróżach. Zaczęła pisać wiersze, które stały się dla niej rodzajem spowiedzi. Czerpała inspirację z Heinego, swego ulubionego poety.

Na przełomie lat 70. i 80. rozkwitła przyjaźń pomiędzy Sisi a Ludwikiem II, królem Bawarii, który był jej bliskim kuzynem. Ludwik, przez współczesnych uważany za szalonego, w rzeczywistości jednak marzycielski i wrażliwy, był jednym z nielicznych prawdziwych przyjaciół Elżbiety. Oboje czuli się wyobcowani i niezrozumiani,  nienawidzili dworskiego blichtru oraz konwenansu. Kochali sztukę, poezję.  Sisi bardzo mocno przeżyła śmierć Ludwika II, który zmarł w roku 1886.

W II połowie XIX wieku uważana byłą za najpiękniejszą kobietę na świecie.  Sisi swój wygląd zawdzięczała ciężkiej pracy. Codziennie wstawała o 5 rano i do późnych godzin porannych odbywała toaletę. Często stosowała głodówki, brawurowo jeździła konno. W cesarskim pałacu Hofburg kazała nawet zbudować sobie salę gimnastyczną, w której spędzała długie godziny.

PAŁAC SCHÖNBRUNN   

zbudowany został w XVII–XVIII w. na zlecenie cesarza Leopolda I, zaprojektowany przez Johanna Bernharda Fischera von Erlacha. Znajduje się w 13. dzielnicy Wiednia, Hietzingu. W 1996 pałac został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Został wzniesiony na południowy zachód od Wiednia, w Parku Schönbrunn. Barokowy wystrój został nadany za panowania Marii Teresy. Kolor żółty, na który została pomalowana elewacja, był jej ulubionym. Wnętrza pokryte są licznymi freskami i sztukaterią. Pałac ma 1441 komnat, z czego 45 udostępniono zwiedzającym. Komnaty mieszkalne i gabinety cesarza Franciszka Józefa są skromne i proste. Okazale prezentują się sale reprezentacyjne i pokoje gościnne. W Sali Lustrzanej koncertował Mozart jako sześcioletnie cudowne dziecko. W Okrągłym Gabinecie Chińskim Maria Teresa odbywała tajne konferencje z kanclerzem księciem Wenzelem Antonem von Kaunitzem. W pokoju Im Vieux-Lacque konferował Napoleon.  14 października 1809 podpisano pokój w Schönbrunn. W Błękitnym Salonie Chińskim cesarz Karol I podpisał w 1918 zrzeczenie się z udziału w rządach, co praktycznie oznaczało koniec monarchii. Pokój Milionowy ma ściany wybijane drewnem różanym i ozdobione cennymi miniaturami z Indii i Persji. Zaliczany jest do najpiękniejszych wnętrz rokokowych na świecie. W Wielkiej Galerii tańczono podczas kongresu wiedeńskiego (1814–1815), a dziś odbywają się tu spotkania przy wyjątkowych okazjach.

ŚMIERĆ

10 września 1898 roku w Genewie w Szwajcarii Elżbieta czekała przy molu na parowiec wycieczkowy. Została zaatakowana przez włoskiego anarchistę Luigiego Lucheni, który wbił jej pilnik w serce. Jak później mówił chciał po prostu zabić jakiegoś władcę, nieważne jakiego. Rana okazała się śmiertelna, cesarzowa zmarła po kilkunastu minutach.

Ciekawostką jest fakt, że wówczas odpowiednio przygotowany pogrzebowy wagon salonowy, zamówiony przez Towarzystwo Pogrzebowe w Wiedniu, celem sprowadzenia zwłok żony cesarza ze Szwajcarii do Wiednia dostarczyło w ciągu czterech dni Pierwsze Galicyjskie Towarzystwo Akcyjne Budowy Wagonów i Maszyn w Sanoku. Elżbietę pochowano obok syna Rudolfa, w Krypcie Cesarskiej wiedeńskiego Kościoła Kapucynów.

Po śmierci Sisi poświęcono jeden z mostów w Budapeszcie (most Elżbiety wybudowany w 1903 – jej imię nosi do dziś), a także Niebieski Kościółek w Bratysławie i jeden z kościołów we Lwowie. Również w Wiedniu powstał „most Elżbiety” (naprzeciwko Karlskirche), po którym wjeżdżała jako narzeczona do stolicy monarchii w 1854 – most ten rozebrano w roku śmierci cesarzowej.

MIT I WPŁYW NA KULTURĘ MASOWĄ

Sisi stałą się jedną z ikon XIX wieku.

W latach 50. XX w. powstały trzy niemieckojęzyczne filmy opowiadające o życiu cesarzowej. Ich reżyserem był Ernst Marischka, a główną rolę zagrała młoda i słabo wówczas znana aktorka Romy Schneider. Kolejne części trylogii to:

  • Sissi(1955),
  • Sissi – młoda cesarzowa(Sissi – die junge Kaiserin) (1956),
  • Sissi – losy cesarzowej(Sissi – Schicksalsjahre einer Kaiserin) (1957).

Muzeum Sisi znajduje się w cesarskich apartamentach Hofburgu. Można zobaczyć m.in.  rekonstrukcje sukni z wieczoru panieńskiego należącej do panny młodej oraz węgierskiej sukni koronacyjnej, słynne portrety, 23-częściowy podróżny zestaw toaletowy, miniaturowy sekretarzyk zawierający koperty po części własnoręcznie pomalowane przez Elżbietę, zestaw akwareli należący do Sissi, 63-częściowa apteczkę podróżną i przeznaczoną do samodzielnego zwiedzania rekonstrukcję luksusowej salonki Sissi. Z okresu dzieciństwa cesarzowej zobaczyć można jej harfę przywiezioną z Bawarii.