Materiały, które masz przed sobą, zostały opracowane w oparciu o:

•  „A really useful guide to the Tudors” – Historic Royals Palaces,  2015
• “The really  useful guide to Kings and Queens of England” – Historic  Royal Palaces, 2016
• “Explore Hampton Court Palace” – Historic Royal Palaces, 2008

Istnieje mozliwość przećwiczenia poniższego materiału w formie quizów. W tym celu zaloguj się na platformę edukacyjna SP 16:

KLIKNIJ:

W latach 1455 – 1485 dwa zwaśnione rody:

• ród Lacasterów, którego symbolem była czerwona róża
• ród Yorków, którego symbolem była biała róża

prowadziły ze sobą wojny, zwane Wojnami Dwóch  Róż (The Wars of the Roses). 22 sierpnia 1485r, Henryk Tudor, który pochodził z linii Lancasterów, pokonał w Bitwie pod Bosworth, Ryszarda z rodu Yorków. Henryk został ogłoszony królem i tak zaczęły się rządy rodu Tudorów.

MĄDRA DECYZJA: Henryk poślubił Elżbietę z rodu Yorków, kładąc kres roszczeniom o tron. Jego symbolem stała się czerwono-biała róża, która była połączeniem symboli rodu Lancasterów oraz Yorków.

DZIECI: Henryk i Elżbieta mieli czworo dzieci:

• Artur
• Małgorzata
• Henryk
• Maria

Po śmierci Henryka, na tronie miał zasiąść jego najstarszy syn: Artur.

CHICHOT LOSU: Przeznaczeniem Henryka VIII nie było pozostanie królem, była to rola wyznaczona dla jego brata: Artura. Jako młodzieniec Henryk skupiał się na sporcie i rozrywce, a nie na polityce i rządzeniu. Polował, zajmował się sokolnictwem, brał udział w turniejach rycerskich, grał w tenisa. Przez wiele lat był jednym z najlepszych zawodników w walce na kopie. Był zdolnym muzykiem, przypisuje się mu m.in. stworzenie popularnej piosenki „Greensleves”.

HOBBY: Henryk uwielbiał muzykę, na jego dworze zatrudnionych było ponad 60 muzyków oraz chórzystów. Henryk wystawiał swój chór do konkursów.

TRON: W 1502r, w wieku zaledwie 15 lat, Artur umiera, a Henryk jako drugi i jedyny już syn Henryka VII, zostaje pretendentem do tronu. W 1509r, umiera Henryk VII, a Henryk VIII zostaje królem.

MAŁŻEŃSTWA: Henryk VIII słynie z 6 żon, 3 dzieci i z desperackiego pragnienia posiadania syna.

OJCIEC: Henryk był kochającym ojcem. Dbał o edukację swoich dzieci.

WYPADEK: W czasie turnieju rycerskiego w 1536r, Henryk uległ poważnemu wypadkowi. Stracił przytomność na dwie godziny, stał się on przyczyną zmiany metabolizmu w jego organizmie i późniejszej otyłości. Po wypadku król musiał zrezygnować z uprawiania wielu sportów. Mówi się, że wypadek króla spowodował szok u jego ówczesnej żony Anny Boleyn, która na wieść o wypadku męża poroniła syna.

CIEKAWOSTKA: Wenecki ambasador opisał Henryka jako najlepiej ubranego władcę świata. Szaty Henryka były bardzo drogie i wystawne.

KATARZYNA ARAGOŃSKA:

Pierwsza żona Henryka (wcześniej żona jego brata Artura) oraz matka jego najstarszej córki Marii (Mary I Tudor).

Miała 23 lata, Henryk 17.

MIŁOŚĆ: Poślubienie wdowy po swoim bracie, dawało Anglii ważne polityczne przymierze z Hiszpanią. HENRYK KOCHAŁ SWOJA ŻONĘ. Ich małżeństwo było szczęśliwe przez ponad 20 lat.

GODZINA CHWAŁY: Podczas nieobecności Henryka w kraju (walczył z Francją),  Katarzyna poprowadziła wojska angielskie do zwycięstwa ze Szkotami.

NAJWIĘKSZA TRAGEDIA: Nie dała Henrykowi syna. Nie pozwoliła na anulowanie małżeństwa z Henrykiem (Henryk i tak dopiął swego). Do końca życia, żyła z dala od dworu, na wygnaniu i nigdy już nie zobaczyła swojej córki Marii (Mary I Tudor).

ANNA BOLEYN

Druga żona Henryka oraz matka jego młodszej córki Elżbiety (Elizabeth I Tudor).

Miała 31-32 lata, Henryk 41.

OBIETNICA: Obiecała królowi, że da mu syna. Była nawet w ciąży z chłopcem, ale szok wywołany wypadkiem króla, spowodował przedwczesny poród i utratę dziecka. To dla niej Henryk anulował małżeństwo z Katarzyną, zerwał z chrześcijaństwem, utworzył kościół anglikański, nakazał swoim poddanym zmianę wiary i ustanowił się głową kościoła.

TRAGICZNY KONIEC: Niespełnienie obietnicy o synu oraz porywczy temperament, zaprowadziły Annę na szafot. Henryk oskarżył ją o zdradę (oskarżenie było fałszywe, a świadkowie podstawieni). Henryk okazał żonie łaskę i sprowadził kata z Francji, który ściął jej głowę mieczem, a nie jak angielscy kaci – toporem.

JANE SEYMOUR

Trzecia żona Henryka oraz matka jego jedynego (z prawego łoża)  syna Edwarda (Edward VI Tudor).

Miała 26-27 lat, Henryk 44.

UKOCHANA ŻONA: Henryk ożenił się z Jane 11 dni po egzekucji Anny. Nazywał Jane swoją ukochaną żoną (ze względu na Edwarda oraz prawdopodobnie fakt, że przez swoją przedwczesną śmierć nie zdążyła narazić się królowi). Henryk został pochowany obok Jane w Katedrze Św. Jerzego w Zamku Widsor. (St. George’s Chapel)

ANNA KLIWIJSKA

Czwarta żona Henryka.

Miała 24 lata, Henryk 48.

WYGLĄD ZEWNĘTRZNY: Henryk uważał, że jest brzydka. Nie była to prawda, po prostu nie przypadła mu do gustu. Małżeństwo zawarł „w ciemno”, na podstawie portretu, który został mu pokazany. Anna pochodziła z Niemiec i odesłanie jej do kraju byłoby politycznym błędem.

SZCZĘŚLIWE ZAKOŃCZENIE: Małżeństwo Henryka i Anny anulowano po sześciu miesiącach. Pozostali przyjaciółmi. Za swoją zgodę na anulowanie ślubu, Anna została nagrodzona pensją wynoszącą £3000 rocznie, liczną służbą oraz rezydencją Hever Castle, gdzie w spokoju zmarła 10 lat po śmierci Henryka.

KATARZYNA HOWARD

Piąta żona Henryka.

Miała m-dzy 17-22  lata, Henryk 49.

NAJWIĘKSZA POMYŁKA: Zdradzała Henryka pod jego nosem.

NIESZCZĘŚLIWY KONIEC: Skazana za zdradę i ścięta w Tower of London razem ze swoją damą do towarzystwa, która pomagała jej w romansie.

DUCH: Mówi się, że duch Katarzyny zamieszkał w Hampton Court. W miejscu zwanym „nawiedzoną galerią”, można usłyszeć jej krzyki z błaganiem o litość.

KATARZYNA PARR

Szósta żona Henryka.

Miała 30 lat, Henryk 52.

NAJWIĘKSZE OSIĄGNIĘCIE: Przetrwała małżeństwo z Henrykiem. Przeżyła króla, a po jego śmierci, wyszła szczęśliwie za mąż.

PRZYCZYNA: Henryk był coraz bardziej zmęczony faktem, że jego żona Katarzyna nie może dać mu syna. Na horyzoncie pojawia się Anna Boleyn, która obiecuje królowi, że tego dokona.

SPRYTNY POWÓD: Henryk twierdzi, że poślubiając wdowę po bracie Arturze, sprzeciwił się Biblii, która uznaje tego typu małżeństwo za grzech. Bóg ukarał go za to nie dając mu syna.

PORAŻKA: z przyczyn politycznych bardziej niż religijnych nie udaje się anulować małżeństwa Henryka i Katarzyny Aragońskiej.

REZULTAT: Henryk zrywa z Rzymem, ustanawia nową religie; anglikanizm. Nakazuje poddanym zmianę wiary – Ci, którzy się sprzeciwiają kończą na szafocie, ścięci za zdradę króla. Głową kościoła anglikańskiego zostaje Henryk, a po nim kolejny władca.

LATA ŚWIETNOŚCI: zaufany króla

MAJĄTEK: Należał do niego Pałac Hampton Court.

UPADEK: pomimo wielu starań, nie udaje mu się załatwić rozwodu króla, popada w niełaskę i zostaje oskarżony o zdradę. Na szczęście w drodze do Londynu na proces – umiera. Dzięki temu los zaoszczędził mu upokarzającego procesu i śmierci na szafocie.

REZULTAT: Zlikwidowano i ograbiono ponad 800 ośrodków religijnych w kraju. Niszcząc architekturę oraz spuściznę artystyczną, która stanowiła centrum angielskiej kultury przez ponad 1000 lat. Ziemie trafiły w ręce nowej arystokracji – popleczników króla, a materiał ze zniszczonych świątyń wykorzystano na rozbudowę Hampton Court.

Henryk umiera w weiku 55 lat w Pałacu Whitehall w Londynie. Zostaje pochowany w Kaplicy Św. Jerzego w Pałacu Windsor, obok swojej ukochanej żony Jane Seymour.

DZIECI: Henryk pozostawia po sobie troje dzieci:

• Marię
• Elżbietę
• Edwarda

PANOWANIE: Wstąpił na tron, po śmierci swojego ojca, mając zaledwie 9 lat. Ponieważ był niepełnoletni w jego imieniu rządził wuj (brat jego matki Jane).

RELIGIA: Anglikanizm

NIEBEZPIECZEŃSTWO: Edward i jego doradcy wiedzieli, że w przypadku jego śmierci, na tronie zasiądzie Maria – katoliczka. Nie mogli na to pozwolić. Wydano dektret, w którym na następczynię Edwarda wybrano jego daleką kuzynkę Lady Jane Grey.

ŚMIERĆ: Edward umiera, w wieku zaledwie 15 lat. Marzenie Henryka VIII, o synu następcy tronu, nie zostaje spełnione.

„KRÓLOWA DZIEWIĘCIU DNI” – Lady Jane Grey panowała 9 dni – najkrócej w historii Anglii. Nie była chętna do objęcia tronu, ale została wskazana przez Edwarda (i jego doradców) jako następca tronu.

RELIGIA: Anglikanizm

TRAGICZNY KONIEC: Mary Tudor wraz ze swoim wojskiem dociera do Londynu. Ma ogromne poparcie ludu i zwycięża bitwę o tron Anglii. Lady Jane Gray oraz jej mąż, zostają skazani na śmierć za zdradę. Mary okazuje Jane łaskę i zezwala na egzekucję za murami Tower of London, z dala od gapiów. Jane umiera w wieku 17 lat.

RELIGIA: Katolicyzm

PANOWANIE: Wstąpiła na tron po śmierci Edwarda i usunięciu przeszkody w postaci Lady Jane Grey. Była pierwszą samodzielnie panującą królową Anglii.

MAŻEŃSTWO: Filip Hiszpański (Philip of Spain). Małżeństwo nie było szczęśliwe, Filip spędzał więcej czasu w Hiszpani niż w Anglii (prowadził tam wojny). Nie doczekali się potomstwa.

KRWAWA MARY: Jako katoliczka, chciała przywrócić dawną religię, którą uznawała za „prawdziwą” religię. Chciała tego dokonać siłą. Liczba torturowanych osób oraz skazanych na stos rosła z roku na rok.  Za jej krótkiego 5-cio letniego panowania spaliła na stosie ponad 300 protestantów.

ŚMIERĆ: Umiera w wieku 41 lat.

PANOWANIE: Wstąpiła na tron po śmieci swojej starszej siostry Marii. Fakt ten został przyjęty przez Anglików z ogromną radością. Rozdzwoniły się dzwony we wszystkich Angielskich kościołach, w całym królestwie palono ogniska. Skończyło się prześladowanie religijne protestantów.

RELIGIA: Anglikanizm

CHOROBA: Elżbieta była pięknością do czasu choroby. Zapadła na ospę, a ta pozostawiła Elżbiecie  blizny na twarzy do końca życia.

MAŁŻEŃSTWO: Nigdy nie wyszła za mąż. O jej rękę swego czasu rywalizowali władcy Hiszpanii oraz Francji. Elżbieta nie chciał osłabiać pozycji Anglii

STYL: Mając w pamięci urodę z czasów młodości, Elżbieta walczyła ze starością. Nosiła wyszukane peruki, aby ukryć wypadające włosy, blizny po ospie oraz zmarszczki ukrywała pod warstwą białego ołowiu, który wcierała w skórę. Uwielbiała słodycze i ciężko było ukryć jej coraz to bardziej czerniejące zęby. Miała ponad 3000 przepięknych sukien, haftowanych złotymi nićmi i przyozdabianych klejnotami.

CIEKAWOSTKA: Nawet gdy była już bardzo stara, na portretach, malowano ją jako młodą kobietę.

NAJWIĘKSZE OSIĄGNIĘCIA: HISZPAŃSKA ARMADA: Za jej panowania Anglikom udało się odeprzeć atak Hiszpańskiej Armady -flotylli 130 statków, które wyruszyły na podbój Anglii.

Był jednym z dramatopisarzy, którzy tworzyli swoje sztuki za panowania Elżbiety. Był jednym z udziałowców w Globe Theatre (Teatrze Globe), pierwszym teatrze, zbudowanym na potrzeby wystawiania sztuk.

CIEKAWOSTKA: W dawnych czasach teatry nazywano: PLAYHOUSES i budowano poza granicami ówczesnego Londynu. Powodem byli Purytanie zamieszkujący Londyn, którym religia nie pozwalała na rozrywki – chodzenie do teatru uznawano za rozpustę. Doprowadzili nawet do tego, że na pewien czas zamknięto wszystkie teatry – playhouses w Londynie.

Elżbieta I umiera w wieku 70 lat. Panuje w Anglii przez 45 lat. Nie zostawia potomstwa. Jej śmierć kończy Dynastię Tudorów.

HENRYK VII: urządzał tu przyjęcia z okazji nadawania Orderu Podwiązki (najwyższy order brytyjski, nadawany przez monarchę).

HENRYK VIII: spędzał tu dużo czasu w młodości: uprawiał sport i pisał utwory muzyczne. Został tu pochowany w Kaplicy Świętego Jerzego (St. Geoerge’s Chaplel) u boku „swojej ukochanej żony Jane”.

ELŻBIETA I: spędzała tu dużo czasu w chwilach wojennych kryzysów – Windsor to bardzo wytrzymała twierdza. Był to jej ulubiony pałac i inwestowała w niego najwięcej.

CIEKAWOSTKA: Jest najstarszym, zamieszkałym po dziś dzień przez rodzinę królewską zamkiem na świecie.

Jedna z najważniejszych świątyń w Londynie oraz Wielkiej Brytanii, koronowano tu prawie wszystkich władców Wielkiej Brytanii (wcześniej Anglii) od czasów Harolda II (pierwszy monarcha koronowany w Opactwie).

Koronowano tu wszystkich Tudorów; Henryka VII, Henryka VIII, Edwarda VI, Marię I, Elżbietę I

MIEJSCE SPOCZYNKU: Henryka VII, Anny Kliwijskiej, Edwarda VI, Marii I, Elżbiety I

CIEKAWOSTKA: Przez wieki, każdy mógł zażądać pochówku w Opactwie. Na jego terenie pochowanych jest około 3300 zmarłych. Wśród nich wybitni poeci i pisarze, muzycy, aktorzy, uczeni, politycy i architekci. Oprócz tego znajduje się tam ponad 600 tablic pamiątkowych poświęconych wybitnym osobom niepochowanym na terenie opactwa

MIEJSCE SPOCZYNKU: Anny Boleyn, Lady Jane Grey

HENRYK VII: Często używana przez Henryka VII, jako miejsce zamieszkania oraz miejsce, w którym odbywały się licznie turnieje.

HENRYK VIII: Uwięził tu swoją drugą żoną Annę Boleyn oraz piątą żonę Katarzynę Howard. Obie zostały tu ścięte za zdradę.

MARIA I: Uwięziła tu i ścięła za zdradę Lady Jane Grey i jej męża. Prze chwilę „gościła” tu swoją przyrodnią siostrę  Elżbietę

ELŻBIETA I: Spędziła tu chwile grozy, kiedy jej przyrodnia siostra Maria wstąpiła na tron i nie bardzo wiedziała czy ma zostawić swoją protestancką siostrę Elżbietę przy życiu, czy ją zgładzić. Elżbietę przywieziono do Tower przez „Bramę zdrajców” – przeciwko czemu bardzo protestowała. spędziła tu kilka miesięcy.  Pięć lat później – zgodnie z tradycją – Elżbieta spędziła tu noc przed koronowaniem na Królową Anglii.

Twierdza Tower była miejscem egzekucji wielu osób, w tym.: królowej Anny Boleyn, Katarzyny Howard, Lady Jane Grey i wielu wielu innych. Miejsce ich śmierci oznaczono pamiątkową tablicą.

CIEKAWOSTKA: Strażnicy Twierdzy nazywani są Yeoman Wardens lub Beefeaters (‘zjadacze wołowiny) – w dawnych czasach zapłatą za ich służbę było mięso. W Twierdzy znajdują się kruki

Pierwotnie należał do Kardynała Thomasa Wolsey, jednak Henryk zażądał pałacu dla siebie i Kardynał zmuszony był mu go podarować.

HENRYK VIII: dla Henryka VIII był to pałac, w którym król miło spędzał czas, było to centrum rozrywki, ucztowania, turniejów oraz polowań. Henryk ożenił się tam ze swoją szóstą żoną Katarzyną Parr, urodził się tam jego upragniony syn: Edward VI, zmarła tam jego ukochana żona Jane Seymour – matka Edwarda.

ELŻBIETA I: Stworzyła tu „Paradise Room”, przepiękny, legendarny pokój udekorowany drogimi metalami oraz klejnotami, aby wprawić w podziw swoich gości. Lubiła żarty – kazała zainstalować fontannę, która pryskała wodą na niczego niespodziewających się spacerowiczów.

ZEGAR ASTRONOMICZNY: Zegar astronomiczny Henryka VIII  ma ponad 500 lat. Jego tarcza jest pełna różnych symboli. Ukazuje m.in.: fakt, że to Słońce okrąża Ziemię, można z niego odczytać kiedy będzie duży przypływ, w jakim znaki zodiaku obecnie się znajdujemy, jaki mamy miesiąc, itp.

KUCHNIE: Sześćset posiłków, dwa razy dziennie – można sobie zatem wyobrazić jak ogromne są kuchnie w Hampton Court. Dla Tudorów jedzenie było ważnym elementem demonstrującym bogactwo i ogrom, w szczególności gdy pojawiali się zagraniczni goście. W tym pomieszczeniach nie przygotowywano posiłków dla króla.

LABIRYNT: (Hampton Court Maze) Stworzono go w XVII w, ma ponad 300 lat i jest najstarszym labiryntem w Wielkiej Brytanii. Był pierwszym labiryntem o kształcie i budowie, która zapewnia wybór ścieżek, które mogą prowadzić do ślepych zaułków. Poprzednie labirynty, budowane były na planie okręgu, ze ścieżką prowadzącą do centrum. Odkąd królowa Wiktoria otworzyła labirynt dla zwykłych śmierletników, przyciąga on tłumy. Odwiedza go ponad 330 tysięcy gości rocznie i ….. do tej pory  wszystkim udało się wydostać.

KORT TENISOWY: Uważa się, że jest to najstarszy tego typu, używany do tej pory, kort tenisowy. Jest mniejszy o połowę od słynnego Wimbledonu.

WINIARNIA: Znajduje się tu szklarnia z największą winiarnią na świecie. Wpisaną do Księgi Rekordów Guinnessa w styczniu 2005r.

CIEKAWOSTKA: W Hampton Court można obejrzeć rzadki okaz. Jest to królewska toaleta z XVII w. Nie przetrwała niestety toaleta Henryka VIII, ale była podobno o wiele bardziej luksusowa.

DUCHY: Hampton Court nawiedzany jest przez:

• ducha Katarzyny Howard (piątej żony Henryka)
• „Szarej Damy” (Grey Lady) – ducha jednej z opiekunek Edwarda VI, oraz wielu innych.
• W 2003r. kamery monitoringu zarejestrowały dziwne zjawisko: trzy noce z rzędu, z wielkim impetem otworzyły się drzwi ,a drugiej nocy pojawiła się w nich dziwna, przypominająca ducha postać. Nikt nie przyznał się do podszywania się pod ducha, a ochrona Hampton Court, po dziś dzień nie potrafi wyjaśnić tego zjawiska

Henryk VIII –  najbardziej rozpoznawalny monarcha w historii Wielkiej Brytanii

William Shakespeare – najwspanialszy Angielski dramaturg nie tylko czasów Tudorów

Biblia w języku angielskim

Kościół Anglikański, z monarchą jako głową kościoła

Kobiety na tronie Anglii – mające pełną władzę, niezależną od mężów

Architektura, m.in.: rozbudowa Hapmton Court

Eksploracja i kolonizacja nowo odkrytych lądów w Ameryce Północnej i Południowej, w Azji oraz Afryce

ROZRYWKA: Henryk VIII do czasu swojego wypadku uwielbiał i uprawiał różne sporty praz inne formy spędzana wolnego czasu:

• FOOTBALL – podobny do dzisiejszego rugby, ze względu na gwałtowność gry i brak zasad, został zakazany w 1540r.
• „PRAWDZIWY” TENIS – przodek dzisiejszego tenisa, grany wewnątrz nie na zewnątrz
• SOKOLNICTWO
• WALKA NA KOPIE – Henryk VIII był mistrzem w tej dziedzinie, niestety uległ wypadkowi podczas jednego z turniejów i musiał zaniechać uprawianie tego i innych sportów
• POLOWANIA
• WALKI KOGUTÓW I WALKI NIEDZWIEDZI
• KRĘGLE – jeden z najdelikatniejszych sporów z czasów Tudorów
• KARTY oraz GRY PLANSZOWE

JEDZENIE: służyło do „pokazania się” i oczarowania zagranicznych gości. Liczył się nie tylko smak potrawy ale i jej wygląd. Kucharze Tudorów tworzyli niesamowite rzeźby z jedzenia, przedstawiające zwierzęta lub budynki.